به نقل از «شبستان»

راه‌هایی که باید برای تبدیل مساجد به پایگاه قرآن طی شود/ لذت فهم قرآن را در مسجد به مردم بچشانیم

تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۵۱۷۰۲

حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی، با اشاره به مطالبه رهبری درباره تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی، گفت: آموزش، بگزاری کرسی‌های تلاوت و جلسات تفسیر به تحقق این مهم کمک می‌کند، باید لذت انس با قرآن و فهم آن را برای مردم ایجاد کنیم.

حجت‌الاسلام و المسلمین «محمدعلی رضایی اصفهانی» در گفت‌وگو با خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان با اشاره به راهکارهای تحقق منویات مقام معظم رهبری(مد‌ظله‌العالی) در خصوص تبدیل هر مسجد به یک پایگاه قرآنی، اظهار کرد: هیچ مکانی به اندازه مسجد نمی‌تواند در ترویج فرهنگ قرآنی موثر باشد، مساجد پایگاه‌های عبادت هستند و خداوند در قرآن کریم در مورد این مکان‌های مقدس می‌فرماید: «إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ؛ مساجد خدا را تنها كسانى آباد مى كنند كه به خدا و روز بازپسين ايمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسيده‏ اند پس اميد است كه اينان از راه‏يافتگان باشند».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مدیر انجمن قرآن پژوهی حوزه علمیه قم ادامه داد: تاکید مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نسبت به تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی با در نظر گرفتن آنچه که پیش‌تر در مورد جایگاه مساجد اشاره کردم، از چند جهت قابل بررسی و تحقق است؛ نخست آنکه کرسی‌های تلاوت به صورت منظم در مساجد تشکیل شود به این معنا که گاهی اوقات بعد از نماز یا همزمان با مراسم ویژه اعیاد، قاری قرآن دعوت شده و به تلاوت آیاتی چند از کلام‌الله مجید بپردازد و مردم به قرائت او گوش دهند، این مساله یعنی قرائت قرآن مورد تاکید آیات قرآنی و روایات است چنانکه خداوند در قرآن می فرماید: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ؛ هر چه از قرآن ميسر مى ‏شود بخوانيد».

 

وی افزود: از سوی دیگر در روایات مختلفی نسبت به این مساله تاکید شده است که قرآن با صوت خوش قرائت شود، بنابراین باید این فرهنگ به وجود بیاید و اساسا یکی از فعالیت‌های مسجدی متمرکز بر این رویکرد باشد که قاریان ممتاز به مسجد دعوت شده و در ساعات مناسبی کرسی تلاوت برگزار شود و مردم مستمع آیات باشند.

 

این مترجم و مفسر قرآن تصریح کرد: نکته دوم در تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی آن است که کلاس‌های آموزشی در رشته‌های روخوانی، روانخوانی، دوره‌های تخصصی تجوید، قرائت و حفظ قرآن برگزار شود، این رویکرد به ویژه در راستای جذب نسل جوان به فعالیت های قرآنی مساجد بسیار موثر است.

 

مدیر مجتمع عالی قرآن و حدیث تصریح کرد: سومین مساله، گسترش جلسات تفسیر قرآن در مساجد است، جلسات تفسیر از جلوه‌های مهم تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی است به این معنا که امام جماعت در ایام مختلف مبادرت به ارایه تفسیر آیات قرآن کند، برخی مساجد هفته ای چندبار جلسات تفسیر قرآن دارند یا در برخی دیگر از مساجد آیاتی از قرآن تلاوت نکاتی از آنها مطرح می شود؛ اساسا بیان نکته های قرآنی گام موثری در تبدیل مسجد به پایگاه قرآنی است ولو اینکه حتی چند آیه کوتاه بررسی و نکات آنها ارائه شود؛ از «ابن مسعود» که یکی از صحابی پیامبر اکرم (ص) بود نقل شده است که نبی مکرم اسلام(ص)، قرآن را به صورت ۱۰ آیه ۱۰ آیه به ما آموزش می دادند و تا وقتی که آن آیات را به خوبی درک متوجه نشده بودیم و به آنها عمل نمی کردیم سراغ آیه بعدی نمی رفتند.

 

این مترجم و مفسر قرآن کریم در ادامه گفت: رویکرد پیامبر (ص) در نوع آموزش به اصحاب برای جامعه امروز درس آموز است، به این معنا که می توان بر اساس ظرفیت مخاطب مبادرت به تفسیر قرآن در مساجد کرد، گاهی حتی می توان از مفسران مطرح دعوت کرد تا در مساجد برای مردم تفسیر بگویند و لذت فهم قرآن برای مردم از اقشار مختلف محقق و تدبر و تفسیر قرآن برایشان تبدیل به یک مطالبه از مسجد شود.

 

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در اولین روز از ماه مبارک رمضان سال جاری به این مساله اشاره کردند که در جلسات قرائت قرآن، ترجمه تفسیری خوانده شود؛ اشاره ایشان به ترجمه تفسیری بسیار قابل توجه است، این نوع ترجمه غیر از ترجمه کلمه به کلمه یا جمله به جمله است و اشاره به ارایه توضیحاتی در مورد شأن نزول آیه و تفسیر آن دارد، نمونه ای از ترجمه تفسیری را مرحوم فیض‌الاسلام که شارح نهج البلاغه بود ارایه کرده اما تالیف آن مرحوم قدیمی شده و نیازمند ارایه یک تفسیر جدید هستیم.

 

حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی گفت: چهارمین نکته تزئین قرآنی مساجد است، این مساله از اهمیت بسزایی برخوردار است که محیط مسجد با نگارش آیات قرآن روی دیوارها، یا استفاده از تابلوهای قرآنی تزئین شود، به گونه ای که گویی آیات با انسان سخن می گویند، در معرض دید بودن آیات قرآن در محیط مسجد خود عامل مهمی برای قرآنی کردن و به تعبیر بهتر تبدیل مساجد به پایگاه قرآنی است.

 

این پژوهشگر تصریح کرد: پنجمین مساله ایجاد کتابخانه‌های قرآنی در مساجد است، اگر در هر مسجد تعدادی از تفاسیر اعم از تفاسیر ساده و عمومی یا تفاسیر تخصصی در دسترس مخاطب قرار گیرد در این صورت شاهد حضور و استفاده مردم عادی و البته پژوهشگران از این منابع در محیط مسجد هستیم.

مدیر انجمن قرآن پژوهی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: مساله دیگر آن است که مسجد باید مظهر اخلاق قرآنی شود به این معنا که از امام جماعت تا اهل مسجد همه و همه اخلاق حسنه و قرآنی خود را در عمل به نمایش بگذارند تا جوانان جذب مسجد شوند و در نهایت به این نکته توجه کنیم که هر جا سخن از قرآن به میان آمد سخن اهل بیت‌(ع) نیز باید ارایه شود به این معنا که اگر جلسات تفسیر قرآن در مساجد برگزار شد در کنار آن احادیث ائمه اطهار (ع) نیز مطرح شود، ترجمه و تفسیر قرآن و بیان روایات اهل بیت (ع) وشرح آنها منظومه‌ای کامل پدید می آورد، چه اینکه بر اساس حدیث «ثقلین» قرآن و اهل بیت (ع) از هم جدا نمی‌شوند. 

 

پایان پیام/248

منبع: شبستان

کلیدواژه: تبدیل مساجد به پایگاه های قرآنی جلسات تفسیر پایگاه قرآن تفسیر قرآن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۵۱۷۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تجربه زیستی از فضای کار اشتراکی مادران و کودکان در مساجد/ بستری برای رشد و تعالی خانواده

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، مساجد به عنوان‌مهمترین پایگاه اسلامی در جامعه است و نقش مهمی در آموزش، تربیت و ایجاد نزدیکی بین مسلمانان دارند.لازم به ذکر است که همواره در روایات از مساجد به بزرگی یاد شده است و یکی ازرسالت های پیامبر اکرم (ص) پس از دریافت وحی الهی و رسانیدن آن به مردم، ایجاد پایگاهی به نام مسجد بود تا مکانی برای عبادت و تشکیل اجتماعات اسلامی و مردمی باشد. بعد از آن بود که مسلمانان در نماز جماعت که در مساجد برگزار می شد، روح تربیت ونشاط را در جامعه به وضوح مشاهده کردند.

الهه یداللهی (دکتری روان‌شناسی سلامت، دانشگاه تهران) و محبوبه سعیدی (دکتری مهندسی صنایع، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران) در مقاله‌ای با عنوان «تجربه زیستی‌ از فضای کار اشتراکی مادران و کودکان در مساجد؛ بستری برای رشد و تعالی خانواده و ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی محلات» به این موضوع اشاره می‌کند که جذب کودکان و نوجوانان به مسجد افتخار برای فعالان این عرصه است.

* موانع جذب جوانان و نوجوانان به مسجد

در این پژوهش آمده است که از جمله موانع جذب نوجوانان و جوانان به مسجد و دوری از مکان‌ها و مراکز دینی که مهم‌ترین دلیل بی‌علاقگی به امور مذهبی و انحراف در بین آنها است نداشتن جهان‌بینی مطلوب و فقدان بینش صحیح در این موضوع است.

در ادامه آمده است که بعد از جنگ تحمیلی به خاطر نبود برنامه ریزی درست و بی اعتنایی به مسجد در جذب جوانان ضعیف عمل کرده است. امروزه با تغییر نیازهای نسل جوان و تحول روحیات آن‌ها، نقش بارز مسجد به عنوان کانون تربیت دینی جوانان به روشنی مشخص می گردد. یک نوجوان در قرن بیست و یکم با بحران هویت دینی و فرهنگی روبرو می‌شود و با هجمه فرهنگی بیگانگان دست و پنجه نرم می کند. 

این پژوهشگر می‌نویسد مسجد می‌تواند به روح پرسشگر و کنجکاو جوان پاسخی درخور و متناسب با نیازهایش بدهد و الگوی درستی از دین و فرهنگ ایرانی-اسلامی به او معرفی کند.

* تاثیر محل احداث مساجد بر گرایش جوانان به آن

در ادامه باید گفت مسوولان باید درساخت مساجد تا حد زیادی مداخله کنند و انتخاب محل احداث نقشه ی مورد نظر، امکانات و فضای سبز آن و ... باید اصولی و فکرشده باشد و احداث مسجد در کوچه و پس کوچه ها و با مساحت کم یکی از موارد سوت و کوری آن است و رغبتی در دل جوانان ایجاد نخواهد کرد. مسجد و نمازخانه باید احساسات و خاطره های زیبا و به یاد ماندنی را برای همه به ویژه نوجوانان و جوانان تداعی کند.

باید تدابیری اندیشیده شود که نوجوانان و جوانان، مسجد را محل آرامش‌بخش بدانند تا با انگیزه و علاقه به آن روی آورند

در این راستا باید تدابیری اندیشیده شود که نوجوانان و جوانان، مسجد را محل آرامش‌بخش بدانند تا با انگیزه و علاقه به آن روی آورند. استفاده از  معماری زیبای سنتی ایرانی-اسلامی نیز در فضای مساجد با توجه به روحیه زیباپسند جوانان می تواند احساسات و خاطرات خوشایند را در نوجوانان و جوانان زنده کند و این خود باعث جذب جوانان به سوی مسجد است.

* تاثیر حضور مادران در مساجد و علاقه‌مندی نوجوانان

در این پژوهش آمده است که حضور مادران در مساجد باعث انس فرزندان با مسجد است. این عمل مادران به شکل عملی نشان‌دهنده محوریت دین و اهمیت اجتماعات دینی در زندگی است.

شهید مطهری در این زمینه می نویسد: «بچه را باید در محیط مشوّق‏ نماز خواندن برد. به تجربه ثابت شده است که اگر بچه به مسجد نرود، اگر در جمع نباشد و نماز خواندن جمع را نبیند، به این کار تشویق نمی‌‏شود، چون اصلًا حضور در جمع مشوّق انسان است. آدم بزرگ هم‏ وقتى خودش را در جمع اهل عبادت می‌بیند، روح عبادت بیشترى پیدا مى‏‌کند، بچه که دیگر بیشتر تحت تأثیر است. متأسفانه کم رفتن ما به مساجد و معابد و مجالس دینى و اینکه بچه‌‏ها کمتر در مجالس مذهبى شرکت مى‏‌کنند، سبب مى‌‏شود که اینها از ابتدا رغبت به عبادت پیدا نکنند.»

یدالهی و سعیدی در این مقاله از رویکرد پدیدارشناسی استفاده کرده‌اند تا روشن شود که درک و برداشتِ مادران دربار رضایت‌مندی از استفاده از فضای کار اشتراکی مادر و کودک در مساجد چقدر است و تا چه اندازه موفق شده است بستری برای رشد و تعالی خانواده و ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی محلات با حضور در مساجد است.

* بهترین راه برای حضور مادران و کودکان در مساجد

این گزارش مطرح می‌کند که بهترین راه برای حضور مادران و کودکان این است که خود مسجد نگهداری کودکان در ساعات اقامه نماز را به عهده بگیرد و از تمام ظرفیت خود برای فراهم شدن شرایط این حضور استفاده کند. بهترین روش این است که در ساخت مساجد  فضای بازی و آرامش برای کودکان در نظر گرفته شود.

این گزارش ادامه می‌دهد که با اختصاص دادن بخشی از مساجد به کودکان و مدیریت آن بستر مناسب و جذابی برای مادران و کودکان فراهم خواهد شد و در راستای این مهم بعدها در سن‌های بالاتر نیز با مشارکت نوجوانان و جوانان در مساجد روبرو خواهیم شد.  

بدین‌ترتیب نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که برقراری فضاهای کار اشتراکی مادر و کودک در مساجد به بهبود در فرایند جذب مخاطب به مسجد و تثبیت و رشد علاقه به مسجد و فرهنگ اسلامی در دل کودک منجر خواهد شد.

گفتنی است، یافته‌های این پژوهش در همایش «همایش ملی مسجد و نظم اجتماعی در ایران» ارائه شده، این همایش توسط پژوهشگاه فرهنگ هنر و راتباطات اسفند 1402 برگزار شده است.

 

انتهای پیام/